09:11.56N 77:59.24W

 

Achutupu, Comarca de San Blas, Panama, 23 Januari 2013

 

Het is een hele belevenis om hier rond te varen. Aan de ene kant het vaste land van Panama met rijen begroeide heuvels, aan de andere kant de eilanden van de Archipel San Blas met hutten van bamboe en met palmblad daken van de Kuna indianen. Van oorsprong komen de Kuna van het vasteland, maar zijn door andere stammen of de Spanjaarden steeds verder naar de kust verdreven en uiteindelijk naar de eilanden. Overal in Zuid Amerika hebben Indianen zich hevig verzet tegen de pressie van de Spaanse overheersers om de Spaanse cultuur over te nemen. De Kuna zijn één van de volkeren, die het meest succesvol zijn geweest in het behoud van hun eigen cultuur. In 1925 is er een opstand van de Kuna geweest tegen steeds verder oprukkende en gewelddadige Panamese bemoeienis. Panamese politie mensen en kinderen van gemengd ras werden vermoord. Na tussenkomst van Noord Amerika hebben de eilanden in 1938 een autonoom bestuur gekregen. De leiders, de Caciques op lands niveau en de Sahila op dorps niveau, worden gekozen. De vergaderingen worden steeds op een ander eiland gehouden. Bomen en planten zijn privé bezit, maar de grond is van iedereen.

Ieder eiland heeft zijn eigen regels. Je moet betalen als je wilt ankeren. Om het eiland te bezoeken moet je toestemming vragen en ook dan moet je een paar dollar betalen. Ook de Kuna zelf moeten betalen als ze een ander eiland bezoeken. Foto’s maken is meestal niet toegestaan, vooral vrouwen willen het niet (bang dat met het plaatje ook hun ziel genomen wordt), soms moet je een dollar betalen.

We stellen ons maar bescheiden op, hoewel dat niet altijd meevalt. Getrouwde vrouwen zijn prachtig en kleurrijk gekleed. Blouses met voor en achter een vierkant vlak van bijzonder patchwork, de MOLA.

 

De MOLA wordt gemaakt door een aantal lappen stof in verschillende kleuren op elkaar te naaien. Door een stukje uit de 1e stof te knippen, komt de volgende kleur te voorschijn etc. Op een goede kwaliteit mola zijn de steekjes, waarmee de randen zijn vastgezet, niet te zien. Een ongelofelijk tijdrovende klus. Ze worden over de hele wereld verhandeld. De mola’s zouden in de plaats gekomen zijn van tatoeages. Armen en benen zijn tot elleboog en knie met kralenbanden versiert. Om het hoofd een doek met rood en geel en verder een omslagdoek in allerlei kleuren. Een gouden ring door de neus, gouden oorbellen en borstplaat.

 

Gisteren zijn we hier aangekomen en kregen direct bezoek van mensen in uit boomstammen gehakte kano’s, ulu’s, die bananen, citroenen en mola’s willen verkopen, of alleen op bezoek komen. Op school wordt Spaans gesproken en soms is er iemand die een beetje Engels spreekt. Zo kregen we te horen dat er in het dorp een vrouwenfeest gaande was. Zo’n feest duurt 3 dagen en om 6 uur zou het afgelopen  zijn. Me moesten ons haasten om het staartje nog mee te maken. Pliño, die ons samen met zijn vrouw met de kano kwam bezoeken, is onderwijzer en spreekt een beetje Engels. Hij wilde ons graag gidsen en daar waren we erg blij mee, anders waren we vast nooit in de vrouwen hut beland.  In een erg grote hut waren zo’n honderd of meer vrouwen verzameld. Er wordt gedanst, gezongen en vooral “chicha” gedronken uit kalebassen. In half ingegraven grote kruiken wordt rietsuiker, cacao en meer gefermenteerd tot de sterke drank. Geen uitgesproken smaak. Veel gedanst en gezongen werd er na drie dagen feesten niet meer. Tegen alle wanden van de hut zaten en lagen de meeste vrouwen in elkaars armen, fors aangeschoten of dronken.  We werden binnen geïntroduceerd door een travestiet. Travestie is hier helemaal geen probleem. Je bent zo geboren, dus is het goed.

Pliño nam ons mee naar zijn hut, waar we “breadfruit” meekregen. Een enorme rondachtige groene, licht geschubde boomvrucht, die je moet bakken of koken (lijkt wat op aardappel). Keya, de vrouw van Pliño zou de volgende dag wel langskomen om te laten zien hoe je het klaar moest maken. Lionel ging haar ophalen met de dingy, verrassing: de hele familie stond klaar inclusief kinderen en nichtje.

Het was een leuke ontmoeting, erg ontspannen mensen.

 

Volgende keer verder (ik kan nog eindeloos door vertellen), want het brood moet nog gebakken en om half elf gaan we weer verder. Tussen twee haakjes, we varen op met SeaWhisper van Lionel en Barbara, Canadezen. Erg gezellig. Samen op pad en geregeld om 5 uur een drankje met een lekker hapje (wordt steeds ingewikkelder om uit de voorraad iets leuks te fabriceren) en spelletjes.